به نقل از «ایرنا»

جبیر، روباه شنی و عقاب سه جاذبه جانوری جزیره قشم

تاریخ انتشار: ۳ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۶۷۶۵۱

جزیره قشم، که شکلی همچون دلفین دارد، به موازات سواحل جنوبی ایران در تنگه هرمز و در بین مدارهای ۲۶.۵ و ۲۷.۱ شمالی و نصف النهار ۵۵.۲۰ و ۵۶.۴۰ شرقی در آب های نیلگون خلیج فارس قرار گرفته است.

این جزیره بر بستر هزاره های تاریخی، چنان با خلیج فارس، تنگه هرمز و ایران زمین عجین گشته که نگاشتن یا بر زبان راندن هر یک از این نام ها تداعی کننده سه دیگر است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حشرات، خزندگان، پرندگان و پستانداران گوناگونی در قشم زندگی می کنند که از پستانداران می توان به روباه شنی و جبیر و از پرندگان می توان به عقاب ماهیگیر و انواع پرندگان مهاجر مثل سسک گلو سفید بیابانی، شهد خوار، کمر کولی بزرگ، سسک بیابانی، نوک خنجری ابلق، سنگ چشم دم سرخ ترکستان، باکلان، کورکورسیاه، تیهو، اگرت ساحلی و پرستوی دریایی کاکلی بزرگ اشاره کرد.

ماهیخورک سینه سفید، سلیم خرچنگ خوار، کفچه نوک، پیغوی کوچک، تلیله سفید، سنگ گردان، زنبور خوار گلو خرمایی، فلامینگو، کاکایی هیوگلینی، سلیم خاکستری، ماهی خورک معمولی، حواصیل هندی، پلیکان پاخاکستری، چکچک ابلق خاوری، سبزه قبای هندی، چالق لق هندی، سنقر تالابی ماده، عقاب خالدار بزرگ، عقاب ماهی و عقاب شاهی از دیگر پرندگان شاخص در جزیره قشم هستند.

بیش از ۵۰ گونه از نرم تنان دو کفه ای، گاستروپودها، سفالوپودها و خارپوستان، خرچنگ و مرجان در سواحل قشم وجود دارد.

همچنین انواع میگو، صدف، عروس دریایی، خیار دریایی و توتیا در آب های قشم قابل مشاهده است.

نمونه از دوزیست معروف به گلخورک را هم می توان در محدوده جنگ حرا یافت. نام محلی گلخورک برای چند گونه ماهی از خانواده گاوماهیان به کار برده می شود که رفتارهای دوزیستی (سازش به زندگی در خشکی) آنها به عنوان ویژگی اصلی آنها شناخته می شود.

تنوع ماهی ها در آب های اطراف جزیره قشم بسیار زیاد است و انواع ماهی های تجاری، زینتی، کوسه، دلفین و نوعی نهنگ به طول ۱۲ متر را می توان در سرزمین آب و آفتاب مشاهده کرد.

لاک پشت های دریایی قشم گاه با قُطر ۲ متر نیز قابل مشاهده هستند و در فصل بهار در ساحل مجاور شیب دراز یا کوه نمکدان(سواحل جنوبی) به تخمگذاری می پردازند.

بیشترین جمعیت روباه ها در قشم نسبت به مساحت آن در مقایسه با سرزمین اصلی وجود دارند. نه تنها جمعیت بالای آنها تبدیل به موجوداتی آفتی نشده اند، از طرفی تبدیل به جاذبه هم شده اند.

خار پُشت ایرانی، سه گونه موش، خرگوش، جربیل بلوچی و جرد هندی در کنار جبیر و خدنگ از دیگر پستانداران این جزیره هستند.

از کوچک ترین تا بزرگ ترین پستانداران از جمله حشره خوار کوتوله با ۱.۳ گرم وزن تا نهنگ غول پیکر با بیش از ۱۲ تا ۱۵ متر طول و ۲۵ تا ۳۰ تُن وزن را در قشم داریم.

اما در این رهگذر وجود جبیر، روباه و عقاب ماهیگیر سه جاذبه جانوری جزیره قشم است.

«جبیر» که نام علمـی آن dorcas Gazella است از جمله پستانداران شاخص مناطق گرمسیری به ویژه استان هرمزگان است که شباهت زیادی به آهو دارد و یکی از مقاوم ترین حیوانات جهان به شمار می رود که قادر است در مناطق بسیار گرم کویری که فاقد آب و علوفه است به آسانی زندگی کند.

فصل پاییز زمان جفت گیری این نوع پستاندار است و مدت آبستنی آن حدود ۱۷۰ روز است، بنابر این نوزادان در اواخر زمستان که مناسب ترین فصل از نظر آب و هوا و غذا است، متولد می شوند، جبیرها بیشتر از یک تا دو بره می زایند.

بره ها در موقع تولد کامل هستند و چند ساعت بعد از تولد قادر به راه رفتن و تعقیب مادر خود می باشند، تا ۶ ماهگی شیر می خورند، در ۲۰ ماهگی بالغ می شوند و حدود ۱۲ سال عمر می کنند.

جبیر از حیوانات تیز رو است که می‌ تواند با سرعت ۸۰ کیلومتر بدود، این جانور از پستانداران علف خوار است و شاخص ترین تفاوت او با آهو یا غزال این است که در هر ۲ جنس نر و ماده شاخ دارند؛ گوش و دم بلندتر و بدن‌ های کوچک و ظریف تری دارند، انسان گریز هستند و جمعیت آنها در خارج از مناطق تحت حفاظت به دلیل گسترش تعقیب و شکار، تخریب زیستگاه و خشکسالی به شدت رو به کاهش است.

در این جانور هر دو جنس نر و ماده شاخ دارند در حالیکه در آهو فقط جنس نر شاخ دارد. مهم ترین دشمن طبیعی این حیوان با توجه به سرعت بسیار بالا و محل زندگی یوزپلنگ است.

«روباه شنی» در شمال آفریقا، عربستان و افغانستان نیز زیست می‌ کند. در ایران در مناطق حاشیه کویر مرکزی، سیستان و بلوچستان، فارس، خوزستان، بندر عباس و جزیره قشم زندگی می‌ کند.

زیستگاه اصلی روباه شنی مناطق بیابانی و استپی کشور است. طول بدن این حیوان ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌ متر، ‌طول دُم آن به ۲۵ تا ۳۹ سانتی متر و وزن آن به ۲ تا ۴.۵ کیلوگرم می‌ رسد.

روباه شنی در مقایسه با روباه معمولی، جثه کوچکتر و گوش‌ های نسبتا بزرگتری دارد. پشت گوش‌ های آن سیاه نیست و پشت بدن معمولا زرد مایل به نارنجی است ولی لکه سیاه‌ رنگی در زیر چشم‌ ها دارد و دُم آن زرد متمایل به قهوه‌ ای و انتهای سفید است.

در بین پنجه‌ های دست و پا موهای بلندی وجود دارد که مانع فرو رفتن حیوان در شن است. این روباه به‌ رنگ شن دیده می‌ شود.

روباه شنی از خزندگان، خرگوش، قورباغه، حلزون، حشرات و کرمها، مارمولک، سوسمار و پرندگان کویری مانند چکاوک، گیاهان (برگ و دانه های آبدار) و میوه‌ ها تغذیه می‌ کند.

روباه ماده در اوایل فصل بهار به‌ طور متوسط بین ۲ تا سه بچه به‌ دنیا می‌ آورد. بچه‌ ها در کمتر از یک‌ سالگی می‌ توانند زاد و ولد کند. عمر روباه شنی در اسارت هفت سال است.

روباه شنی در فهرست گونه‌ های آسیب‌ پذیر قرار دارد. این حیوان کم بچه‌ زا بوده و هر چند خود یک شکار چیست ولی توسط گربه وحشی، گرگ و عقاب شکار می‌ شود.

روباه شنی بسیار زیرک است و لانه او به‌ طور معمول چند دهانه دارد که از این دهانه‌ ها برای گریز از دست دشمنان استفاده می‌ کند و بیشتر در اطراف لانه، دالان‌ های دیگری نیز حفر می‌ کند تا در هنگام احساس خطر بتواند در این دالان‌ ها مخفی شود.

روباه شنی، مانند روباه معمولی شبگرد است و به طور معمولی در روز دیده نمی‌ شود. این‌ گونه روباه بیشتر به تنهایی و گاهی هم نیز در دسته‌ های کوچک زندگی می‌ کند و پرندگان مهاجر راه گم کرده به بیابان، از منابع غذایی دیگر روباه شنی محسوب می‌ شود.

«عقاب ماهیگیر» از راسته شاهین سانان است، این پرنده ۵۵ تا ۵۸ سانتی متر طول دارد و به واسطه بال های بلند، کشیده و زاویه دارش هنگام سر خوردن در هوا و نیز قاعده باریک دمش به آسانی شناخته می شود.

زیر تنه عقاب ماهیگیر سفید، شانه ها و انتهای شاهپرهای اولیه اش سیاه است و روی بال ها و سینه اش لکه هایی نقطه نقطه به رنگ قهوه ای و سیاه دیده می شود.

فاصله بین دو سر بال های عقاب ماهیگیر به ۱۴۵ تا ۱۷۰ سانتی متر می رسد و هر ۲ جنس نر و ماده آن هم شکل هستند.

این پرنده بیشتر در سواحل جنوبی، جزایر خلیج فارس، دریاچه ها، رودخانه های بزرگ، تالاب ها و سواحل دریا زیست می کند و روی درختان، صخره های پرتگاهی، خرابه ها و گاهی زمین های شنی یا سنگلاخی آشیانه می سازد.

غذای اصلی این گونه ماهی است اما از پستانداران کوچک و مارها نیز تغذیه می کند و در بیشتر مواقع برای استراحت روی درخت های خشک، پایه های برق و صخره های نزدیک آب می نشیند.

تخم این پرنده بیضی کشیده، کمی صیقلی و به رنگ سفید یا کرمی با لکه ها و خال های قرمز - قهوه ای و قهوه ای است و جوجه های آن ۵۳ روز پس از تولد قادر به پرواز هستند و در سه سالگی تولید مثل می کنند.

عقاب ماهیگیر که یکی از پرندگان نادر جهان است که در جزیره قشم بیش از هر نقطه دیگر در کشور وجود دارد.

این پرنده از پرندگان شکاری بزرگ محسوب می شود که بیش از ۴۰ تا ۵۰ عدد از آن در جزیره قشم دیده شده است.

عقاب ماهیگیر با پاها و بال های بلند در صید ماهی مهارت شگفت انگیزی دارد و تمام سواحل صخره ای و سراسر جنگل های دریایی حرا در جزیره قشم بهترین نقطه برای دیدن این پرنده شکاری نادر است.

این پرنده با پرواز برفراز دریاها و دریاچه ها طعمه خود را یافته و با کم کردن ارتفاع پرواز با شیرجه ای برق آسا طعمه خود را در درون آب صید می کند.

عقاب ماهیگیر در هنگام شیرجه زدن ابتدا پنجه ها و پاهایش وارد آب می شود و گاهی همه بدن عقاب به زیر آب می رود و در حالیکه ماهی را با هر دو پنجه در امتداد بدن نگه داشته به سمت ساحل پرواز می کند و در نقطه مناسبی از ساحل می نشیند و به خوردن آن می پردازد.

در صورتی که ماهی صید شده بزرگ جثه باشد و با تکان های شدید بدنش پرواز را برای عقاب مشکل کند، عقاب ماهیگیر در حال پرواز با نوک قوی خود به بخش هایی از سر ماهی زخم های اساسی وارد می کند.

عقاب ماهیگیر برای کاستن از مزاحمت جانورانی مانند روباه و کاکایی محل خوردن ماهی را به دقت انتخاب می کند و اغلب در نوک صخره ها و سنگ های محصور در آب های دریا می نشیند.

پاهای عقاب ماهیگیر بلند و ران هایش فاقد پرهای بلند و انبوه است که پاها به پنجه ای بسیار قوی ختم می شود و در نوک انگشتان بلند و قدرتمندش چنگال سیاه بلند و تیز قرار دارد و عقاب با این پنجه های کاملا مناسب است که ماهی را صید می کند.

رنگ بدن عقاب ماهیگیر به شکلی است که در کار صید کاملا موثر و مفید است. پرهای زیرین بدن عقاب در حال پرواز به رنگ سفید متمایل به آبی آسمانی است و در زیر بال ها نوار خاکستری باریکی دیده می شود. پشت بدن و بال ها کاملا تیره رنگ و نوار سیاهی از نوک تا پس سر عقاب کشیده شده که از روی چشم ها نیز گذشته است.

با این ویژگی ها به آسانی می توان عقاب ماهیگیر را شناخت و از عقاب های دیگر تشخیص داد. عقاب ماهیگیر در نوک صخره ها و مکان هایی که دور از دسترس جانوران گوشت خوار است لانه می سازد و لانه این عقاب بسیار بزرگ است و از سرشاخه درختان و درختچه ها ساخته می شود.

قطر لانه عقاب اغلب بیش از یک متر است و اغلب سه و به ندرت چهار جوجه در لانه مشاهده می شود، ولی بیشتر یک یا دو جوجه در یک لانه مشاهده شده است.

اشتها و رشد جوجه ها بسیار زیاد است و عقاب ماهیگیر برای سیر کردن آنها مجبور است به طور مداوم ماهی صید کند و به همین خاطر لانه این عقاب اغلب در نزدیکی دریا دیده می شود، عقاب ماهیگیر در تمام فصول سال در جزیره قشم حضور دارد.

استان هرمزگان با دارا بودن بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز دریایی از سواحل شرق استان (جاسک) در دریای عمان تا سواحل نیلگون خلیج فارس در شرق استان (پارسیان) و برخورداری از جزایر ۱۴ گانه خلیج فارس، یکی از مهم ترین و راهبردی ترین استان های ایران است که از جاذبه های منحصر به فردی چون جنگل های بی همتای حرا و مرغوب ترین مروارید جهان و ده ها اثر تاریخی و طبیعی برخوردار است.

خلیج فارس با گستره نزدیک به ۲۳۷ هزار و ۴۷۳ کیلومتر مربع بین ۲۴ تا ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ تا ۵۶ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ واقع شده است و جزیره زیبای قشم، همچون نگینی بر پهنه آب های نیلگون آن می درخشد.

برچسب‌ها قشم عقاب خلیج فارس فلامینگو

منبع: ایرنا

کلیدواژه: قشم عقاب خلیج فارس فلامینگو قشم عقاب خلیج فارس فلامینگو عقاب ماهیگیر جزیره قشم روباه شنی عقاب ماهی خلیج فارس صخره ها بال ها جنس نر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۶۷۶۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۱۶ روستای هدف گردشگری در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد

به گزارش خبرنگار مهر، سعید طالبی پور ظهر دوشنبه در گفتگو با خبرنگاران افزود: کهگیلویه و بویراحمد با توجه به شرایط آب و هوای بسیار خوب و تنوع زیستی و اقلیمی مقصد مناسبی برای گردشگران است

وی بیان داشت: بوم گردی در سال‌های اخیر مورد استقبال قرار گرفته و این استان نیز دارای مناطق مختلف و اقامتگاه‌های بوم گردی متنوعی است.

طالبی پور اظهار داشت: در مناطق گرمسیری و سردسیری استان جاذبه‌های گردشگری بسیاری وجود دارد که از مهمترین آنها، آبشار یاسوج، آبشار یاسوج، آبشار کمردوغ، جاذبه‌های گردشگری شهر سی سخت مانند کوه‌گل، چشمه میشی، غار ده‌شیخ، بافت تاریخی دهدشت، چشمه بلقیس چرام، دست نوشته‌های تنگ سولک بهمئی و شلال‌دون باشت است.

وی امام زادگان تاریخی همچون امامزادگان سید محمد کهگیلویه، امام زاده علی (ع) چرام و بی بی حکیمه گچساران را از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری مذهبی استان عنوان کرد.

طالبی پور اظهار داشت: کهگیلویه و بویراحمد، ۳۲۰ جاذبه طبیعی دارد که می‌توان با جذب بیشتر گردشگر، در این مناطق گردشگری، اشتغالزایی ایجاد و توسعه اقتصادی را میسر کرد.

کد خبر 6092075